Meta herstart gebruik van EU-gegevens voor AI-training

Wat je moet weten

Meta Platforms heeft aangekondigd dat het opnieuw persoonlijke gegevens van gebruikers in de Europese Unie zal inzetten voor de training van zijn kunstmatige intelligentie (AI)-modellen. Deze beslissing volgt op een eerdere stopzetting van het gebruik van deze gegevens, en markeert een belangrijke ontwikkeling in de omgang met privacy en data binnen de EU.

Wat houdt deze wijziging in?

Meta's hernieuwde toegang tot gegevens betreft profielen, berichten, opmerkingen en andere openbare uitingen van gebruikers op populaire platforms zoals WhatsApp, Threads, Instagram en Facebook. Bovendien worden ook gegevens van interacties met de AI-taalmodellen van Meta op deze platforms betrokken. Deze AI-technologie is op dit moment in verschillende fasen van uitrol.

Actie ondernemen tegen dataverzameling

Meta stelt dat het zijn AI "harder laat werken voor Europeanen", maar als je niet wilt dat jouw gegevens worden ingezet voor AI-training, ligt de verantwoordelijkheid om actie te ondernemen bij jou.

Iedereen die bezwaar heeft tegen de verzameling van zijn of haar gegevens, moet zich actief melden. In de meldingen die gebruikers ontvangen, is er een link naar een formulier waarmee je je bezwaren kunt indienen. Meta belooft dat dit formulier eenvoudig toegankelijk en begrijpelijk is en zegt alle ingediende bezwaren serieus te nemen. Echter, de verplichting om jezelf te verzetten tegen dataverzameling kan als een extra last worden ervaren, wat het gevoel van gebruiksvriendelijkheid ondermijnt.

Privacy waarborgen

Meta heeft beloofd dat privéberichten tussen gebruikers, evenals openbare berichten van accounts waarvan de eigenaren jonger zijn dan 18 jaar, niet zullen worden beïnvloed door deze dataverzameling. Deze toezegging is bedoeld om de zorgen over gegevensbescherming te adresseren, vooral in een tijd waarin privacy een hot topic is.

Geschiedenis en juridische context

De plannen van Meta om toegang te krijgen tot deze gegevens waren vorig jaar al in de maak. Echter, de Ierse gegevensbeschermingsautoriteit, die toezicht houdt op Meta’s activiteiten, stak daar een stokje voor. In december 2024 kwamen de gegevensbeschermingsautoriteiten van de EU-lidstaten tot een gezamenlijke aanpak, die databedrijven toestaat om zich te beroepen op "gerechtvaardigd belang" als rechtsgrondslag voor de verwerking van persoonsgegevens door AI-modellen. Dit is de basis waarop Meta zich nu beroept.

Recentelijk oordeelde het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJEU) in een zaak tussen de KNLTB en de Nederlandse Autoriteit Persoonsgegevens, dat de verkoop van persoonsgegevens aan sponsors als een gerechtvaardigd belang kan worden beschouwd. Dit heeft geleid tot een bredere interpretatie van wat als “gerechtvaardigd belang” wordt gezien in de context van gegevensverwerking.

De driestappentoets van de EDPB

De European Data Protection Board (EDPB) heeft een driestappentoets geïntroduceerd voor databedrijven die gebruik willen maken van persoonsgegevens. Deze toets omvat:

1. Legitimiteit: Is de aanspraak op gegevensverwerking legitiem?
2. Noodzakelijkheid: Is de gegevensverwerking noodzakelijk?
3. Afweging: Hoe verhouden de grondrechten van betrokkenen zich tot de belangen van de AI-aanbieder?

Meta is van mening dat haar eigen belangen zwaarder wegen dan de grondrechten van de betrokkenen en stelt een "constructieve" interactie te hebben met de Ierse autoriteit voor gegevensbescherming.

Concurrentie en toezicht

Ondertussen is er bezorgdheid over andere bedrijven in de sector, zoals xAI van Elon Musk. De Ierse autoriteit vermoedt dat dit bedrijf niet voldoet aan de eisen voor gegevensverwerking en heeft een onderzoek ingesteld. xAI maakt gebruik van persoonlijke gegevens van EU-gebruikers vanuit openbare bijdragen om zijn AI-model Grok te trainen.

De Nederlandse Autoriteit Persoonsgegevens heeft bevestigd dat zij de ontwikkelingen op dit gebied nauwlettend volgt en zich inzet voor een goede bescherming van de persoonsgegevens van EU-burgers.

Conclusie

Meta’s hernieuwde gebruik van EU-gegevens voor AI-training roept vragen op over privacy, gegevensbescherming en de verantwoordelijkheden van zowel bedrijven als gebruikers. Terwijl Meta zich beroept op gerechtvaardigde belangen, is het aan de gebruikers om alert te zijn op hun privacy en actie te ondernemen als zij niet willen dat hun gegevens voor deze doeleinden worden gebruikt. De toekomst van gegevensbescherming en AI in de EU blijft een kritisch en dynamisch onderwerp, dat voortdurend in de schijnwerpers staat.