Europa wil meer grip krijgen op grote internetbedrijven als Google en Meta (eigenaar van onder meer Facebook, Instagram en WhatsApp). Het Europees Parlement is inmiddels akkoord met twee wetten die daarvoor moeten zorgen. Wat gaan we daarvan merken?
Twee Europese wetten moeten grenzen stellen aan de macht van die bedrijven én die bedrijven verantwoordelijkheden opleggen. Het gaat om de Digital Markets Act (DMA) en de Digital Services Act (DSA). De eerste is in december door het Europees Parlement gegaan, de tweede in januari.
Dat betekent dat nu grotendeels duidelijk is hoe de DMA en DSA eruit gaan zien. Maar definitief zijn de teksten nog niet. Daarvoor moet nog onderhandeld worden met de Raad van de Europese Unie. Daarin zijn de 27 EU-lidstaten vertegenwoordigd.
Pas zodra die onderhandelingen zijn afgerond, kunnen in de hele Europese Unie dezelfde regels gaan gelden. In dit artikel vertelt NU.nl waar het Europees Parlement mee heeft ingestemd, en wat er dus voorlopig in de wet staat.
Dit staat nu in de Digital Markets Act
De Digital Markets Act richt zich waarschijnlijk op tien tot vijftien van de grootste internetbedrijven. Platforms die in Europa minimaal 45 miljoen mensen bereiken en minstens tienduizend zakelijke klanten hebben, gaan onder de wet vallen. Dit kun je ervan gaan merken:
- Berichtendiensten van techgiganten moeten hun app openstellen voor andere chatapps. Zo moet het bijvoorbeeld mogelijk worden dat een WhatsApp-gebruiker kan chatten met een Signal-gebruiker.
- Je moet alle apps die vooraf op een smartphone of computer geïnstalleerd zijn kunnen verwijderen, tenzij dat ertoe leidt dat het apparaat niet meer werkt zoals bedoeld is (wat bijvoorbeeld het geval is bij de app om te bellen op je telefoon).
Ook moet de wet je beschermen bij aankopen van producten of diensten op grote platforms:
- Platforms zoals Booking.com, de webwinkel Amazon en de App Store van Apple mogen bedrijven die daar actief zijn niet belemmeren om een hotelkamer, product of app op andere platforms (goedkoper) te verkopen.
- Bedrijven mogen geen misleidend ontwerp gebruiken, bijvoorbeeld om je tot aankoop te verleiden ("Nog maar 3 kamers over").
- Internetgiganten mogen hun eigen producten of diensten geen voorrang geven op hun eigen platforms. Apple mag zijn eigen apps dus niet zomaar hoger plaatsen in de App Store. En Amazon en Google mogen de producten die ze zelf maken niet zomaar prominenter weergeven in hun webwinkel of zoekmachine.
Daarnaast moet de DMA je privacy beter waarborgen:
- Bedrijven die op meerdere platforms persoonlijke data over jou verzamelen (zoals Meta op Facebook en Instagram), mogen die gegevens alleen combineren als je daar expliciet toestemming voor geeft.
- Persoonlijke gegevens van minderjarigen mogen helemaal niet commercieel gebruikt worden, zoals voor marketing of gepersonaliseerde advertenties.
Tot slot worden techgiganten door de DMA verplicht om de Europese Commissie op de hoogte te brengen van plannen om andere internetbedrijven over te nemen. Zo wil Brussel overnames voorkomen als die voor burgers nadelig kunnen uitpakken, of als die enkel bedoeld zijn om concurrentie de kop in te drukken.
Bedrijven die zich niet aan de DMA houden, kunnen een boete van 4 tot 20 procent van hun wereldwijde jaaromzet krijgen.
En dit staat nu in de Digital Services Act
De DSA is niet alleen gericht op de giganten, maar ook op kleinere internetbedrijven. Wel hebben zeer grote online platforms - bedrijven die in Europa 45 miljoen mensen bereiken - ook onder deze wet extra verantwoordelijkheden.
Iets wat je in het dagelijks internetgebruik snel van de DSA moet merken, is een verandering van de manier waarop sites je toestemming vragen voor het plaatsen van cookies.
Vaak hebben die meldingen een grote, groene knop voor 'Akkoord'. Die staat naast een minder prominente knop, met daarachter ingewikkelde menu's, voor als je liever niet wil dat de site bestandjes plaatst waarmee je surfgedrag in de gaten wordt gehouden. De nieuwe wet moet dit soort praktijken aan banden leggen.
Daarnaast moet de DSA de online verspreiding van ongewenste inhoud voorkomen:
- Internetplatforms moeten optreden tegen wat illegaal is, zoals haatzaaien, maar ook de schending van het auteursrecht of illegale handel.
- De DSA definieert niet precies wat illegaal is: dat is vastgelegd in nationale wetten of andere regelgeving die voor de hele Europese Unie geldt.
- De bedrijven moeten de illegale berichten ontoegankelijk maken of verwijderen zodra ze ervan op de hoogte zijn. Ze staan daarbij voor de moeilijke opgave om de vrijheid van meningsuiting te blijven waarborgen. Als je vindt dat jouw bericht onterecht is verwijderd, moet je daar bezwaar tegen kunnen maken.
- De internetbedrijven kunnen hulp krijgen van instanties die expert zijn op het gebied van bepaalde illegale activiteiten, zoals de politie of organisaties die niet zijn verbonden aan de overheid, maar wel een maatschappelijk belang dienen. Dat moet ervoor zorgen dat illegale berichten sneller verdwijnen.
De wet vereist ook transparantie van de bedrijven:
- Sociale media zoals Facebook en Twitter moeten duidelijk maken dat ze gebruikmaken van algoritmes. Ook moeten ze uitleggen welke invloed die hebben op de nieuwsfeed of tijdlijn van gebruikers.
- Bedrijven als Meta en Google moeten bij het tonen van advertenties duidelijk maken welke partij erachter zit en waarom de bezoeker ze te zien krijgt. Bezoekers moeten ook de optie hebben om geen gepersonaliseerde advertenties voorgeschoteld te krijgen.
Elke EU-lidstaat krijgt een toezichthouder die de DSA gaat controleren. Ook de Europese Commissie blijft een oogje in het zeil houden, met name bij de zeer grote online platforms.
De internetgiganten zijn zo groot dat hun bestaan ook risico's met zich meebrengt, is de gedachte. Bijvoorbeeld doordat hun keuzes de vrijheid van meningsuiting of het recht op privacy kunnen beperken, of doordat illegale berichten een heel groot bereik kunnen krijgen.
Bedrijven die de DSA overtreden, kunnen van de Europese Commissie een boete van maximaal 6 procent van hun wereldwijde jaaromzet krijgen.
Door Gast
Aanbevolen reactie
Doe je mee?
Je kunt nu een bericht plaatsen en je later registeren. Als je al een account hebt, kun je je hier aanmelden.