Films en series downloaden uit illegale bron is sinds 2014 verboden in Nederland, maar dat verbod wordt niet gehandhaafd. Tot onvrede van René van Turnhout, operationeel directeur van Dutch FilmWorks (DFW) en bestuurslid van branchevereniging Filmdistributeurs Nederland.
Hij zag de afgelopen jaren het personeelsbestand van DFW halveren toen de dvd-markt inzakte. Videotheken sloten in rap tempo hun deuren en ook de Free Record Shop sneefde. Ondertussen maakte de populaire streamingdienst Popcorn Time illegaal kijken wel heel eenvoudig. Van Turnhout: „Er was een omslag nodig, maar die bleef uit door piraterij.”
Groen licht toezichthouder
In reactie koos de industrie voor de wortel en de stok. Ze verbeterde het legale aanbod, maar lobbyde ook voor handhaving. Stichting Brein, de private eigendomsrechtenbeschermer, spoorde overtreders op. De aandacht ging vooral uit naar grote aanbieders, maar de individuele downloader moest – zo was het plan – niet vrijuit gaan. Geïnspireerd door Duits voorbeeld zou deze een schikkingsvoorstel in de bus krijgen – oplopend tot honderden euro’s.
377 Ziggo-klanten
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2019/02/data41297275-a43571.jpg&key=c2ddcd1961a8f88641a344b95a6c3bce175e524ece0dc5a159d3955b75ca99f7)
Tecxipio verzamelde in zes weken 20.000 Nederlandse IP’s waarvandaan The Hitman’s Bodyguard werd gedownload (zomer 2017 in de bioscoop). Uit die lijst filterde DFW 377 Ziggo-klanten en vroeg de provider – de enige partij die IP aan abonnee kan koppelen – om contactinformatie. Ziggo betwistte de juistheid van de lijst en weigerde gegevens af te staan zonder rechterlijke tussenkomst.
Eerder dit jaar oordeelde de voorzieningenrechter dat DFW een reëel belang bij de gegevens had en geen andere mogelijkheid om ze te verkrijgen. Toch viel het vonnis in het voordeel van Ziggo uit. DFW had onvoldoende duidelijk gemaakt hoe het de overtreders op hun rechten zou wijzen. Ook was het richtbedrag „op geen enkele wijze onderbouwd”. Deze zomer diende een hoger beroep waarvan de uitspraak in september is. Wil DFW winnen, dan moet de rechter volgens Peter Kager, jurist bij bureau ICTRecht, overtuigd zijn van de correcte werking van de opsporingssoftware. Ziggo eiste dat de schuldigheid van de beschuldigden boven elke twijfel verheven is. Verder moet het schikkingsbedrag voldoende gespecificeerd zijn: DFW heeft alleen recht op een schadevergoeding, het mag geen boetes opleggen.
DFW liet Tecxipio-medewerkers tekst en uitleg geven in het Arnhemse gerechtshof, wat leidde tot verhitte discussies over de technische totstandkoming van de lijst. Ziggo eiste een onafhankelijke audit van de software en dat DFW eerst „haar huiswerk doet”. Tecxipio is „een professionele forensische partij”, bracht DFW daar tegenin. De software doorstond juridische toetsen in negen landen.
De rechter zal zich volgens Kager ook het hoofd moeten breken over het gegeven dat de IP-adreshouder niet noodzakelijkerwijs de downloader van het auteursrechtelijk beschermde materiaal is. Verder moet DFW ditmaal wel overtuigen dat het schikkingsvoorstel geen boete is, zoals Ziggo meermaals stelde. DFW benadrukte dat alleen schade en onkosten verhaald zullen worden, maar ook in hoger beroep bleef het onduidelijk hoe het richtbedrag van 150 euro precies tot stand was gekomen.
Ziggo vindt het bedrag veel te hoog en ziet er een nieuw verdienmodel in voor DFW. Van Turnhout: „We runnen geen incassobedrijf. Wij willen dat de films waar wij in investeren niet gestolen worden en dat de werkgelegenheid niet verder wordt aangetast.”
‘Juridisch geweld’
Dutch FilmWorks hecht eraan de zaak te beperken tot de lijst van IP-nummers en het verzoek om klantgegevens. De belangen van de Ziggo-klanten moeten gewogen worden in een eventuele latere rechtszaak, meent DFW. Ziggo is het daar niet mee eens. Eenmaal geconfronteerd met het „juridische geweld van DFW” zullen de Ziggo-klanten waarschijnlijk niet procederen, maar gewoon betalen. En hoeveel schade lijdt DFW eigenlijk nou echt, vraagt Ziggo zich af. Kager: „De eeuwenoude discussie: is downloaden schadelijk voor de industrie?”
Wat vaststaat, zegt onderzoeker Joost Poort van het Instituut voor Informatierecht (UvA), is dat het downloaden van audiovisueel materiaal via torrentnetwerken terugloopt. Het percentage Nederlanders dat aangaf weleens films of series te downloaden was 13 procent in 2017. Vier jaar eerder, zo blijkt uit onderzoek van CentERdata, was dat nog 18 procent. Poort over DFW: „De effectiviteit van deze vorm van bestrijding is kwestieus, de proportionaliteit ook.”
De dalende trend zie je in heel Europa, zegt Poort. Alleen in Duitsland zag hij het aantal piraten stabiliseren „ondanks de draconische handhaving”. Piraten zijn volgens Poort ook vaak de beste klanten. Zij consumeren illegaal maar nemen ook relatief meer af via legale wegen. „Het is meestal geen goed idee om je grootste klanten voor de rechter te dagen.”
Wat volgens Poort wel werkt in de bestrijding van piraterij is het aantrekkelijker en goedkoper maken van legaal aanbod. „Dat het aantal piraten terugloopt komt daar ongetwijfeld door. Het aanbod is beter op orde. Dus wordt er eerder gekozen voor legaal.”
Volgens Van Turnhout is het legale aanbod al járen op orde, en toch werd The Hitman’s Bodyguard in anderhalve maand 20.000 keer gedownload. En ondanks de terugtocht van piraten brachten Nederlanders in de eerste vier maanden van dit jaar nog 130 miljoen keer een bezoek aan torrentsites, blijkt uit cijfers van MUSO, een bedrijf dat gespecialiseerd is in bestrijding van illegaal dowloaden.
Aan die gewoonte moet nu een einde komen, stelt Van Turnhout. „Gewone consumenten horen niet illegaal te downloaden of te streamen.” Onderzoeker Poort: „Ik snap dat DFW mensen van hun ‘slechte gewoonte’ af wil helpen, maar de wortel is daarbij effectiever dan de stok.” Of DFW straks een stap dichter bij die stok is, zal op 3 september blijken als de rechter naar verwachting uitspraak doet.
Recommended Comments
Join the conversation
You can post now and register later. If you have an account, sign in now to post with your account.